3 listopada 1915 roku w wiede艅skim Ministerstwie Wojny utworzony zosta艂 Wydzia艂 Grob贸w Wojennych (niem. Kriegsgraber Abteilung), posiadaj膮cy szerokie uprawnienia. R贸wnocze艣nie powo艂ano jego terenowe odpowiedniki, powi膮zane z dow贸dztwami korpus贸w armii. Zadaniem Wydzia艂u i jego terenowych filii by艂o ewidencjonowanie poleg艂ych, ekshumowanie i komasowanie zw艂ok na wybranych miejscach, a tak偶e projektowanie, budowa i dekoracja cmentarzy wojennych. Zadania te realizowano wsz臋dzie tam, gdzie walczy艂y armie austriackie: w Serbii, Dolomitach W艂oskich, Karpatach Wschodnich, nad Piaw膮, na Wo艂yniu oraz oczywi艣cie na terenie ca艂ej prawie Galicji. Okazuje si臋 偶e jedynie w Galicji Zachodniej, w Oddziale Grob贸w Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie dzi臋ki sprawno艣ci organizacyjnej dow贸dc贸w: Rudolfa Brocha i Hansa Hauptmanna, uda艂o si臋 spraw臋 doprowadzi膰 prawie do ko艅ca (cyt. wikipedia).
Prace nad budow膮 cmentarzy wojennych prowadzone by艂y w 11 okr臋gach cmentarnych, w sumie zbudowano 400 cmentarzy.
Niepo艂omice znalaz艂y si臋 w okr臋gu IX - Bochnia - na terenie tego okr臋gu w latach 1915-1918 powsta艂o 46 cmentarzy.
>>> wi臋cej informacji o podziale na okr臋gi cmentarne
Mapa schematyczna okr臋gu IX
pobrana ze strony http://www.cmentarze.cymelia.net/
Budow膮 kierowa艂 tu wiede艅ski architekt por. Franz Stark. Tutejsze cmentarze zawieraj膮 charakterystyczne dla projekt贸w Starka elementy: reprezentacyjne wej艣cie z bram膮 lub furtk膮 cz臋sto flankowan膮 s艂upami lub pylonami, element centralny w postaci du偶ego drewnianego lub kamiennego krzy偶a, czasem nawet bogate w wystroju kaplice lub stylizowane sarkofagi, dostosowane do kszta艂tu terenu drewniane lub kamienne ogrodzenie, centralna aleja. Na grobach postawiono krzy偶e, na og贸艂 偶eliwne, 偶elazne, rzadziej betonowe lub stele z 偶eliwnymi tablicami inskrypcyjnymi. Kszta艂t krzy偶y lub steli dostosowano do wyznania poleg艂ych 偶o艂nierzy.
(cyt. http://www.bochenskie.republika.pl/cmentarze1914r.html)
Elementy charakterystyczne cmentarzy:
- element centralny, reprezentowany od najprostszych form drewnianych lub 偶eliwnych krzy偶y po o艂tarze, wie偶e i kaplice,
- ogrodzenie wyst臋puje w r贸偶nych formach, kamienne mury, 偶elazne i drewniane sztachety, 偶ywop艂oty, cz臋sto w lini臋 ogrodzenia wbudowywano pomnik, krzy偶 centralny b膮d藕 tzw. 艣cian臋 pomnikow膮,
- wej艣cie, od skromnej furtki, czy przerwy w ogrodzeniu po okaza艂e bramy,
- groby by艂y g艂贸wnym wyznacznikiem kompozycji przestrzennej, uwzgl臋dniano przynale偶no艣膰 do jednej z trzech armii walcz膮cych, kt贸re grupowano do oddzielnych kwater,
- krzy偶e nagrobne wyst臋puj膮 w licznych formach i odmianach, krzy偶e przedstawiaj膮 przynale偶no艣膰 do armii.
Krzy偶e „niemieckie” ozdobione s膮 wie艅cem z li艣ci d臋bu,
Krzy偶e „austriackie” ozdobione s膮 wie艅cem laurowym,
Krzy偶e „rosyjskie” ozdobione s膮 wie艅cem lipowym, du偶e krzy偶e s膮 dwuramienne.
>>> wi臋cej informacji o krzy偶ach nagrobnych
(cyt. http://www.pogorza.pl/cmentarze-z-i-wojny-swiatowej-w-galicji-zachodniej.htm)
Moim celem jest odwiedzenie, najlepiej na rowerze, jak najwi臋kszej liczby cmentarzy znajduj膮cych si臋 w okr臋gu IX. Efekty moich w臋dr贸wek
umieszczam na tej stronie - zapraszam do zapoznania si臋 z jej tre艣ci膮.
W dniu 15 sierpnia 2009 roku odwiedzi艂em 5 ostatnich cmentarzy okr臋gu IX na kt贸rych wcze艣niej nie by艂em - na mojej stronie
znajduj膮 si臋 wi臋c informacje o wszystkich 46 cmentarzach okr臋gu IX Bochnia !!!
Nowo艣膰 - Szlak zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych w gminie Niepo艂omice !!!
